سیمای امام علی علیه السلام در قرآن (کتاب)سیمای امام علی در قرآن ترجمه فارسی سلیس و روان تفسیر « شواهد التنزیل لقواعد التفضیل» نوشته عبید الله بن عبد الله بن احمد معروف به حاکم حسکانی از مفسرین و عالمان قرن پنجم هجری است ۱ - ساختار کتابدر این کتاب آیاتی که توسط پیامبر ( ص) یا اهل بیت پیامبر( ع) درباره علی ( ع) و فاطمه زهراء ( س) و حسنین ( ع) تفسیر و تاویل شده و یا رأسا درباره آنها نازل شده است، جمع آوری شده است. و مولف همه روایاتی که نقل کرده، دارای سند است. برخی از روایت‌ها از ائمه اطهار( ع) و برخی از صحابه پیامبر( ص) نقل شده است. مؤلف در انتهای کتاب گفته من این جمع آوری را از روی شتاب انجام داده ام و این همه روایات موجود نیست و این کار را برای تکذیب کسانی که مدعی اند آیه ای درباره اهل بیت پیامبر( ص) نازل نشده است، انجام داده ام. [۱]
سيماى امام على عليه السلام در قرآن، يعقوب جعفرى، ص۱۱.
بیشتر روایات وارده در این کتاب درباره علی( ع) و ولایت ایشان است.» به همین خاطر است که مترجم نام« سیمای امام علی در قرآن» را برای ترجمه این تفسیر برگزیده است.۲ - انگیزه ترجمهمترجم انگیزه ترجمه این تفسیر را اینگونه بیان می‌کند:« کتاب‌های( زیادی) به طور مستقل در خصوص آیات نازل شده درباره علی( ع) از طرف علمای اهل سنت تالیف شده است. در میان این کتاب‌ها شواهد التنزیل نظم و ترتیب جالبی دارد و همه روایات آن با ذکر سند است و گاهی برای یک حدیث چندین سند آورده است. در این کتاب ۲۱۰ آیه را به ترتیب سوره های قرآن آورده و در ذیل هر کدام روایاتی را از مشایخ خود نقل کرده است، مجموع این روایات که در تفسیر آن آیات آمده بیش از ۱۲۰۰ روایت است. مدت‌ها بود که با خود می اندیشیدم که این کتاب را به فارسی ترجمه کنم و آن را به هموطنانی که شیفته امیر المومنین هستند، تقدیم کنم ولی به این کار موفق نمی شدم، با اعلام سال جاری( ۱۳۷۹ ش) به عنوان سال امیر المومنین، این فکر در من تقویت شد و علاقه بیشتری به ترجمه این کتاب پیدا کردم، ولی در عین حال کار نوشتن تفسیر( کوثر) مرا از آن بازمی داشت تا اینکه روزی در این باره به قرآن تفأل کردم و این آیه در بالای صفحه سمت راست قرآن قرار داشت:« و هدوا الی الطّیب من القول و هدوا الی صراط الحمید» و به سوی سخن پاکیزه هدایت شدند و به سوی راه خداوند شایسته ستایش هدایت شدند. گویا که قرآن با من سخن می گفت و مرا به این کار تشویق می کرد، تردیدها از میان رفت و دیگر درنگ روا نبود، برای این کار مدتی نوشتن تفسیر را متوقف کردم و به ترجمه کتاب پرداختم.» [۲]
سيماى امام على عليه السلام در قرآن، يعقوب جعفرى، ص۹.
۳ - شیوه ترجمه چون هدف مترجم از این ترجمه ارائه متن فارسی احادیث فضایل پنج تن آل عبا ( ع) بوده است، به همین خاطر اسناد و مدارک احادیث را حذف نموده زیرا ذکر اسناد ویژه اهل فن است و از آن جایی که این کتاب را برای عموم فارسی زبانان نوشته، بیان آنها به نظر بیهوده آمده است. وی در این باره گوید:« شیوه ما در ترجمه این کتاب چنین بود که سندهای روایات را نیاوردیم چون برای عموم سودی نداشت و اهل تحقیق هم در صورت نیاز به متن عربی مراجعه می کنند، همچنین روایاتی را که متن آنها تکراری بود ولی با سندهای دیگر هم نقل شده بود، نیاوردیم و به یکی از آنها بسنده کردیم ولی تذکر دادیم که این روایت با سندهای دیگر هم نقل شده است، البته اگر میان آن روایات تفاوت‌های مهمی بود همه را آوردیم. همچنین پاورقی های محقق محترم آقای محمودی را به همان دلیلی که در بالا گفتیم، ترجمه نکردیم و فقط در مواردی با استفاده از این پاورقی‌ها برخی از روایات متن را، در پاورقی به کتاب‌های دیگر نیز ارجاع دادیم. ضمنا برای تتمیم فایده، متن عربی روایات را هم آوردیم. البته در شماره آیات و گاهی در متن آیات اشتباهاتی بود که تصحیح کردیم.» ۴ - ویژگیهای ترجمه از ویژگیهای این ترجمه یکی قلم آن است که شیوا و سلیس است زیرا مترجم چنانچه گذشت از دانشمندان دینی است که در فن نویسندگی مهارت دارد و کلیه آثار فارسی او گواه بر این مطلب است، و دیگر اینکه حجم ترجمه به مقدار چشمگیری کاهش یافته است و این نیز بخاطر حذف اسناد تکراری یک روایت و همچنین پاورقی های متعدد که بیشتر مربوط به نسخه بدل است، می باشد. و سوم اینکه گرچه ترجمه یک جلد است ولی خواننده، متن عربی را به همراه ترجمه فارسی که پشت سر هم آمده است، همزمان میتواند ملاحظه نماید. و چهارم اینکه اغلاط چاپ عربی که بیشتر آن به متن آیات و آدرس آنها مربوط می‌شد، در ترجمه اصلاح گردیده است. ۵ - نسخه شناسیاین ترجمه توسط شرکت چاپ و انتشارات اسوه برای اولین بار در بهار سال ۱۳۸۱ با تیراژ ۳۰۰۰ جلد و قیمت ۲۰۰۰ تومان با جلد گالینگور در ۴۱۵ صفحه با کیفیت عالی و کاغذ اعلا به زیور طبع مزین گردیده است. مترجم محترم مقدمه نسبتا کوتاه و مفیدی بر آن نگاشته است و در پایان فهرست آیات را بدان ضمیمه نموده اند. اگر فهرست اعلام و اماکن را بدان اضافه می کردند بر غنای ترجمه افزوده می شد که امید است در چاپ‌های بعدی این نیز انجام گردد. پاورقی‌های مترجم در برخی موارد و آدرس آیات مرتبط در احادیث در پاورقی از دیگر ویژگی های این نسخه به شمار می آید. [۳]
دانشنامه قرآن، خرمشاهی، ج۱، ص۸۴۳.
[۴]
دانشنامه قرآن، خرمشاهی، ج۲، ص۱۳۳۴.
[۵]
سيماى امام على عليه السلام در قرآن، يعقوب جعفرى، ص۷.
۶ - پانویس
۷ - منبعنرم افزار گنجینه روایات، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |